- Санхүүгийн хямрал монгол оронд үргэлжилж байна. Үүнтэй холбогдуулан УИХ-ын ээлжит бус чуулганыг зарлан хуралдуулж байна. Өнөөгийн манай банк санхүүгийн салбарт тулгараад байгаа бэрхшээл одоогоор юу байна?
- Монголбанкны зүгээс валютын нөөцөд тавьж байгаа хяналт мань олон улсын стандарт жишигт нийцэж чадсан уу?
- Та сая манай орны валютын нөөц 530 сая ам.доллар гэлээ энэ маань яг ямар түвшинд байна гэсэн үг вэ?
- Төгрөгийн гадаад валюттай харьцах ханш эрчимтэй суларч байна. Үүний сөрөг нөлөө цар хүрээ нь нилээд их байна л даа. Энэ тал дээр монголбанк ямар бодлого барьж ажиллаж байна?
- Монголбанкны зүгээс валютын нөөцөд тавьж байгаа хяналт мань олон улсын стандарт жишигт нийцэж чадсан уу?
- Та сая манай орны валютын нөөц 530 сая ам.доллар гэлээ энэ маань яг ямар түвшинд байна гэсэн үг вэ?
- Төгрөгийн гадаад валюттай харьцах ханш эрчимтэй суларч байна. Үүний сөрөг нөлөө цар хүрээ нь нилээд их байна л даа. Энэ тал дээр монголбанк ямар бодлого барьж ажиллаж байна?
- Санхүүгийн хямрал монгол оронд үргэлжилж байна. Үүнтэй холбогдуулан УИХ-ын ээлжит бус чуулганыг зарлан хуралдуулж байна. Өнөөгийн манай банк санхүүгийн салбарт тулгараад байгаа бэрхшээл одоогоор юу байна?
- Сүүлийн үед яригдаж байгаа асуудал бол валютын ханш, валютын нөөц. Энэ хоёр маань хоорондоо уялдаатай байгаа. Валютын нөөц буурсан, алга болчихсон мэтээр хүмүүс гадуур ярьж байгаа нь валютын ханшыг хөөрөгдөхөд ихээхэн нөөллөлөө. Хүмүүсийн дунд үүсээд байгаа буруу ойлголтыг арилгахын тулд Монголбанкнаас бусад төрийн байгууллагуудтай хамтран ажилласнаар үр дүнгээ өгч одоо буурах хандрага ажиглагдаж эхэлж байна. Одоогоор 530 сая доллартай тэнцхүйц хэмжээнийй нөөц байна. Валютын нөөцийг валютын эрэлт нийлүүлэлтийн зөрүүгээс үүсэж байгаа ханшийн огцом хэлбэлзэлийг дарахад интервенц хэлбэрээр ашиглаж байна. Ийм зориулалтаар ашигласнаас болж нөөц буурч байгаа тохиолдол байна. Гэхдээ нөөцийг ийм зориулалтаар ашиглах ёстой.
- Монголбанкны зүгээс валютын нөөцөд тавьж байгаа хяналт мань олон улсын стандарт жишигт нийцэж чадсан уу?
- 2007 оны сүүл 2008 оны эхээр валютын нөөцийн удирдлагыг олон улсын жишигт хүргэх алхамуудыг хийж эхэлсэн. Хоёр гурван хүн нөөцийг зохицуулдаг байсан байдлыг бүрэн халж, эсрдэл нь юу болох, зайлшгүй хүлээх доод алдагдлийг тогтоох, урьдчилан сэргтйлэхийн тулд ямар санхүүгийн хэрэгслийг авч ашиглах, валютын нөөцийг аль улс оронд ямар хэмжээгээр байршуулах вэ гэсэн асуудлыг зохицуулдаг бие даасан эрсдлийн удирдлагын албатай болсон. ЭНэ цоо шинэ албаны ажилтнуудын чадавхийг дээшлүүлэх, сургалтанд хамруулах ажлыг эхлээд жигдэрцэн байна. Нөгөө талаар энэ бүхнийг үр дүнг бүртгэдэг байх ёстой болж таарнаа да. Энэ бүртгэлийг хийдэг тусдаа газар байгаад үр дүнг нь өдөр бүр удирдлагад танилцуулдаг систем бий болоод байна. Дээр нь Монголбанкны дотоод аудитын газар эдгээр хуваарилагдсан үйл ажиллагааг шаардлагатай түвшинд явагдаж байна уу гэдгийг хянах үүднээс шаардлагатай үед хяналт хийдэг, энэ нь жилд нэгээс доошгүй удаа байдаг тогтолцоо бас байна. УИХаас төрийн мөнгөний бодлогыг батлахда ажлын хэсэг гаргаж чиглэл хандлага нь зөв байнуу гэдгийг хянаж зөвлөгөө өгдөг. 2008 оны 10,11 сард Тэрбишдагва гишүүнтэй ажлын хэсэг ажиллаж дүгнэлт гаргасан, ямар нэгэс гомдол санал бол одоогоор ирээгүй байгааг бид нар дэмжиж байна гэж ойлгож байгаа. Дээр нь УИХаас хяналтын зөвлөл гэж байгуулсан. МОнголбанкны үйл ажиллагааг ерөнхийд нь хянах үүрэгтэй энэ хяналтын зөвлөл, валютын нөөцийн удирдлагатай холбоотой яаж удирдаж байна, яагаад буурсан, яагаад өссөн зэргийг судалж бидэнд санал, зөвлмжийг өгдөг.
- Та сая манай орны валютын нөөц 530 сая ам.доллар гэлээ энэ маань яг ямар түвшинд байна гэсэн үг вэ?
- Аливаа улсын валютын нөөцийн зайлшгүй байх хэмжээг бол импортын хэрэглээгээр тооцдог. Олон улсын валютын сангаас манайх шиг ийм нээлттэй жижг эдийн засгийн хувьд 3 сар орчим буюу 10-12 долоо хоногийн импортыг хангахуйц мөнгөтэй байх ёстой гэсэн шаардлага тавьдаг. Энэ нөхцлийг бид хангаад ажиллаж байна.
- Төгрөгийн гадаад валюттай харьцах ханш эрчимтэй суларч байна. Үүний сөрөг нөлөө цар хүрээ нь нилээд их байна л да. Энэ тал дээр монголбанк ямар бодлого барьж ажиллаж байна?
- Валютын ханш бол эрэлт нийлүүлэлтээрээ зохицуулагдаж байдаг. Олон нийтийн дунд, аж ахуйн нэгжүүдийн дунд валют авах сонирхол өндөр байсан ч нийлүүлэлт сайн байх юм бол ханш маань доошоо буугаад байна. Харин эрэлт нь их нийлүүлэлт маань бага байгаад байвал доллар чангараад төгрөг маань унаж байгаа. Өнөөдөр ямар нөхцөл байдал үүсээд байна вэ гэвэл манай импортын гол бүтээгдэхүүн зэсийн үнэ 8000аас 3000 болтолоо буурсан нь манай төсвийн оролгыг огцом бууруулсан. Энэ нь төсвийн алдагдал гэдэг юмыг бий болгочихлоо. Ингэснээрээ валютын нөөцөд оруулдаг энэ орлого маань өнгөрсөн оны 8 сараас огцом буурсан. Үүгээрээ юу хэлэх гээд байна вэ гэвэл нийлүүлэлт маань буурчихсан улмаар энэ нийлүүлэлтээр үүссэн дарамт үргэлжилж байна. Манай иргэд бас цуурхалд автаад хий хөөсөн эрэлт үүсгээд байна. Яаж байна гэхээд иргэд маань төгрөгийн хадгаламжаа долларын хадгаоамж болгож байна. Иргэд маань долларын хадгаламжаа зараад төгрөг болгох юм бол нийлүүлэлт маань ихсээд эргээд байдал хэвийн жигд боллох боломж байна. Ханшид бас нөлөөлсөн манай дэд бүтэц, дотоод үйл ажиллагаатай холбоотой бэрхшээлүүд байна. Нилээд олон тв, сонингуулар төгрөгөө дээдлье, үндэсний үйлдвэрлэлээ дэмжье гэсэн уриалгууд явлаа. Мөн манай улсын байцаагч нар эрчимтэй ажилласны үр дүнд нилээд олон албан байгууллагууд төлбөр тооцоогоо төгрөгөөр хийдэг болж эхэдсэн нааштай алхамууд гарч эхэлж байна. Энэ үйл ажиллагааг цаашид үргэлжлүүлсэнээр манай иргэд төгрөгөө үнэлдэг, хүндэлдэг болоод зогсохгүй энэ үүсээд байгаа хиймэл эрэлтийг огцом бууруулах боломжтой болох юм. Бид иргэж хамтарч ажилласнаар ханшийн тогтвортой байдлыг ганц монголбанк биш хамтын хүчээр нийтээрээ барьж болдог болох гээд байна. Мөн манай арилжааны банкуудад 200 сая ам.доллартай тэнцэхүйц хэмжээний нөөц байгаа. Үүн дээрээ түшиглэн арилжааны банкуудаас доллар зарж захыг тогтворжуулахад нилээд тус нэмэр болж байна.
- Сүүлийн үед яригдаж байгаа асуудал бол валютын ханш, валютын нөөц. Энэ хоёр маань хоорондоо уялдаатай байгаа. Валютын нөөц буурсан, алга болчихсон мэтээр хүмүүс гадуур ярьж байгаа нь валютын ханшыг хөөрөгдөхөд ихээхэн нөөллөлөө. Хүмүүсийн дунд үүсээд байгаа буруу ойлголтыг арилгахын тулд Монголбанкнаас бусад төрийн байгууллагуудтай хамтран ажилласнаар үр дүнгээ өгч одоо буурах хандрага ажиглагдаж эхэлж байна. Одоогоор 530 сая доллартай тэнцхүйц хэмжээнийй нөөц байна. Валютын нөөцийг валютын эрэлт нийлүүлэлтийн зөрүүгээс үүсэж байгаа ханшийн огцом хэлбэлзэлийг дарахад интервенц хэлбэрээр ашиглаж байна. Ийм зориулалтаар ашигласнаас болж нөөц буурч байгаа тохиолдол байна. Гэхдээ нөөцийг ийм зориулалтаар ашиглах ёстой.
- Монголбанкны зүгээс валютын нөөцөд тавьж байгаа хяналт мань олон улсын стандарт жишигт нийцэж чадсан уу?
- 2007 оны сүүл 2008 оны эхээр валютын нөөцийн удирдлагыг олон улсын жишигт хүргэх алхамуудыг хийж эхэлсэн. Хоёр гурван хүн нөөцийг зохицуулдаг байсан байдлыг бүрэн халж, эсрдэл нь юу болох, зайлшгүй хүлээх доод алдагдлийг тогтоох, урьдчилан сэргтйлэхийн тулд ямар санхүүгийн хэрэгслийг авч ашиглах, валютын нөөцийг аль улс оронд ямар хэмжээгээр байршуулах вэ гэсэн асуудлыг зохицуулдаг бие даасан эрсдлийн удирдлагын албатай болсон. ЭНэ цоо шинэ албаны ажилтнуудын чадавхийг дээшлүүлэх, сургалтанд хамруулах ажлыг эхлээд жигдэрцэн байна. Нөгөө талаар энэ бүхнийг үр дүнг бүртгэдэг байх ёстой болж таарнаа да. Энэ бүртгэлийг хийдэг тусдаа газар байгаад үр дүнг нь өдөр бүр удирдлагад танилцуулдаг систем бий болоод байна. Дээр нь Монголбанкны дотоод аудитын газар эдгээр хуваарилагдсан үйл ажиллагааг шаардлагатай түвшинд явагдаж байна уу гэдгийг хянах үүднээс шаардлагатай үед хяналт хийдэг, энэ нь жилд нэгээс доошгүй удаа байдаг тогтолцоо бас байна. УИХаас төрийн мөнгөний бодлогыг батлахда ажлын хэсэг гаргаж чиглэл хандлага нь зөв байнуу гэдгийг хянаж зөвлөгөө өгдөг. 2008 оны 10,11 сард Тэрбишдагва гишүүнтэй ажлын хэсэг ажиллаж дүгнэлт гаргасан, ямар нэгэс гомдол санал бол одоогоор ирээгүй байгааг бид нар дэмжиж байна гэж ойлгож байгаа. Дээр нь УИХаас хяналтын зөвлөл гэж байгуулсан. МОнголбанкны үйл ажиллагааг ерөнхийд нь хянах үүрэгтэй энэ хяналтын зөвлөл, валютын нөөцийн удирдлагатай холбоотой яаж удирдаж байна, яагаад буурсан, яагаад өссөн зэргийг судалж бидэнд санал, зөвлмжийг өгдөг.
- Та сая манай орны валютын нөөц 530 сая ам.доллар гэлээ энэ маань яг ямар түвшинд байна гэсэн үг вэ?
- Аливаа улсын валютын нөөцийн зайлшгүй байх хэмжээг бол импортын хэрэглээгээр тооцдог. Олон улсын валютын сангаас манайх шиг ийм нээлттэй жижг эдийн засгийн хувьд 3 сар орчим буюу 10-12 долоо хоногийн импортыг хангахуйц мөнгөтэй байх ёстой гэсэн шаардлага тавьдаг. Энэ нөхцлийг бид хангаад ажиллаж байна.
- Төгрөгийн гадаад валюттай харьцах ханш эрчимтэй суларч байна. Үүний сөрөг нөлөө цар хүрээ нь нилээд их байна л да. Энэ тал дээр монголбанк ямар бодлого барьж ажиллаж байна?
- Валютын ханш бол эрэлт нийлүүлэлтээрээ зохицуулагдаж байдаг. Олон нийтийн дунд, аж ахуйн нэгжүүдийн дунд валют авах сонирхол өндөр байсан ч нийлүүлэлт сайн байх юм бол ханш маань доошоо буугаад байна. Харин эрэлт нь их нийлүүлэлт маань бага байгаад байвал доллар чангараад төгрөг маань унаж байгаа. Өнөөдөр ямар нөхцөл байдал үүсээд байна вэ гэвэл манай импортын гол бүтээгдэхүүн зэсийн үнэ 8000аас 3000 болтолоо буурсан нь манай төсвийн оролгыг огцом бууруулсан. Энэ нь төсвийн алдагдал гэдэг юмыг бий болгочихлоо. Ингэснээрээ валютын нөөцөд оруулдаг энэ орлого маань өнгөрсөн оны 8 сараас огцом буурсан. Үүгээрээ юу хэлэх гээд байна вэ гэвэл нийлүүлэлт маань буурчихсан улмаар энэ нийлүүлэлтээр үүссэн дарамт үргэлжилж байна. Манай иргэд бас цуурхалд автаад хий хөөсөн эрэлт үүсгээд байна. Яаж байна гэхээд иргэд маань төгрөгийн хадгаламжаа долларын хадгаоамж болгож байна. Иргэд маань долларын хадгаламжаа зараад төгрөг болгох юм бол нийлүүлэлт маань ихсээд эргээд байдал хэвийн жигд боллох боломж байна. Ханшид бас нөлөөлсөн манай дэд бүтэц, дотоод үйл ажиллагаатай холбоотой бэрхшээлүүд байна. Нилээд олон тв, сонингуулар төгрөгөө дээдлье, үндэсний үйлдвэрлэлээ дэмжье гэсэн уриалгууд явлаа. Мөн манай улсын байцаагч нар эрчимтэй ажилласны үр дүнд нилээд олон албан байгууллагууд төлбөр тооцоогоо төгрөгөөр хийдэг болж эхэдсэн нааштай алхамууд гарч эхэлж байна. Энэ үйл ажиллагааг цаашид үргэлжлүүлсэнээр манай иргэд төгрөгөө үнэлдэг, хүндэлдэг болоод зогсохгүй энэ үүсээд байгаа хиймэл эрэлтийг огцом бууруулах боломжтой болох юм. Бид иргэж хамтарч ажилласнаар ханшийн тогтвортой байдлыг ганц монголбанк биш хамтын хүчээр нийтээрээ барьж болдог болох гээд байна. Мөн манай арилжааны банкуудад 200 сая ам.доллартай тэнцэхүйц хэмжээний нөөц байгаа. Үүн дээрээ түшиглэн арилжааны банкуудаас доллар зарж захыг тогтворжуулахад нилээд тус нэмэр болж байна.
No comments:
Post a Comment